مقدمه: یکی از متغیرهای مؤثر در ایفای نقش مادری، دسترسی به منابع حمایتی است. مادران استفاده کننده از حمل جایگزین علاوه بر مواجهه با چالش‌های مادر شدن برای اولین بار، با موقعیت منحصر به فردی مواجه هستند؛ اما تا کنون مطالعه‌ای به بررسی تجارب این مادران و بررسی نحوه‌ی دسترسی آنان به منابع حمایتی مورد نیاز نپرداخته است. شناسایی این منابع به منظور برنامه‌ریزی مبتنی بر نیاز مددجویان و استفاده بهینه از این منابع در جهت کاهش تنش و دشواری‌های انتقال به نقش مادری ضروری است.

هدف: این مطالعه با هدف بررسی ادراکات مادران استفاده کننده از حمل جایگزین از سیستم‌های حمایتی‌شان فرآیند مادر شدن صورت گرفته است.

روش: این مطالعه با رویکرد کیفی طی بیست ماه در سال‌های 1389-1391 صورت گرفته است. روش گردآوری داده‌ها مصاحبه بدون ساختار و عمیق و نمونه گیری مبتنی بر هدف بوده است. به طور کلی در این پژوهش 32 مصاحبه با 15 مادر استفاده کننده از حمل جایگزین و 5 نفر از پرسنل مراکز ناباروری که در ارتباط نزدیک با این مادران بودند، انجام شد. محیط پژوهش پژوهشگاه رویان و سایر مراکزی ناباروری خصوصی، دولتی، مطب‌ها و مراکز ناباروری شهرستان‌ها که حمل جایگزین در آن‌ها صورت می‌گیرد، بود. تحلیل داده‌ها به روش آنالیز محتوای متعارف صورت گرفت.

یافته‌ها: در طی فرآیند آنالیز محتوا در نهایت دو تم که نشان دهنده ماهیت و ابعاد درک مادران استفاده کننده از حمل جایگزین از منابع حمایتی آن‌ها در فرآیند مادر شدن بود، آشکار شد. این تم‌ها شامل : برخورداری از تکیه گاه شامل دو طبقه اصلی " بهره‌مندی از حامیان معتمد" شامل 6 زیر طبقه و "حمایت مراکز ناباروری در تسهیل فرآیند مادر شدن" شامل 4 زیر طبقه .همچنین تم حمایت غیر اثربخش شامل سه طبقه اصلی "عدم کفایت خدمات سازمانی"، " عدم برخورداری از حمایت کافی همسر و اطرافیان " و " حمایت درک نشده " می باشد که هر یک دارای زیر طبقات فرعی و فرعی‌تری می باشند.

نتیجه گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد با وجود منابع حمایتی اندک دردسترس در خانواده و جامعه، مادران آگاهانه از آن صرف‌نظر نموده و در جستجوی تکیه‌گاه‌هایی قابل اطمینان و افرادی معتمد برای یاری شدن هستند. آگاهی از نیازهای مادران می‌تواند راهنمایی جهت تمرکز خدمات بوده و به مدیران، برنامه‌ریزان و به ویژه مسئولین مراکز ناباروری در برنامه ریزی‌های آتی کمک نماید.